Η Ψυχή για τους αρχαίους Έλληνες

Η εποχή που ζούμε είναι η εποχή της επανάστασης των ιδεών. Τίποτα δεν είναι ίδιο, ούτε καν πριν από εκατό χρόνια. Πόσο δε μάλλον πριν από 3000 χιλιάδες ή και περισσότερα χρόνια, τότε που γράφτηκαν οι περισσότεροι από τους μύθους που θα εξετάσουμε. Ούτε ο Θεός στο μυαλό μας δεν είναι ίδιος. Σήμερα θα ακούσεις πολλούς, όταν θέλουν να αναφερθούν σε μία ανώτερη δύναμη, να αναφέρονται στο Σύμπαν. «Όταν θέλεις πάρα πολύ κάτι όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να τα καταφέρεις» γράφει ο Πάουλο Κοέλιο στον «Αλχημιστή». Πίσω από το σύμπαν βέβαια κρύβεται ένας νέος Θεός, ένας Θεός αντάξιος στις τωρινές μας γνώσεις. Ίσως αύριο κάποιος άλλος Κοέλιο να πλασάρει ένα Θεό του πολύ-σύμπαντος ή της ροής της ενέργειας που πρόσφατα διάβασα πως ρίχτηκε στο τραπέζι και θέλει να αντικαταστήσει τα υποατομικά σωματίδια και τις υπερχορδές. Η ουσία είναι πως η ανωτέρα δύναμη ή γενικά οι ανώτερες δυνάμεις (Θεοί) δεν δημιούργησαν τον άνθρωπο αλλά το αντίθετο ακριβώς συνέβη. Οι «Θεοί» είναι ανθρώπινο δημιούργημα και φτιάχτηκαν πάντα σύμφωνα με το εκάστοτε επίπεδο γνώσεων της εποχής. Εδώ θα ήθελα να διευκρινίσω πως όταν λέω πως ο Θεός είναι ανθρώπινο δημιούργημα δεν δηλώνω άθεος αλλά ότι οι συγκεκριμένοι Θεοί που πιστεύουμε (όλοι γενικά) γεννήθηκαν από την φαντασία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Θα φέρω ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε τι εννοώ. Βασικές έννοιες του χριστιανισμού, που είναι καθαρά αρχαιοελληνική πίστη (και θα το αποδείξουμε στο μέλλον) και συγκεκριμένα ορφισμός και στωική φιλοσοφία, έχει σαν βασική πίστη την ψυχή και το πνεύμα. Η ψυχή δεν είναι δημιούργημα του χριστιανισμού καθώς όλοι ξέρουμε τον περίφημο μύθο της Ψυχής και του Έρωτα που έγραψαν οι πρόγονοι μας πολύ πριν από της εμφάνιση της νέας θρησκείας. Σαν χριστιανοί λοιπόν παλεύουμε να σώσουμε την αθάνατη ψυχή μας. Αυτό από μόνο του είναι απόδειξη το πως έχουμε υιοθετήσει πρωτόγονες λανθασμένες έννοιες ενός απλοϊκού προγονικού μας εγκεφάλου και ενώ σήμερα ξέρουμε πως ακριβώς είναι τα πράγματα εξακολουθούμε να επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας. Σήμερα ξέρουμε πως η καρδιά δεν είναι το κέντρο των συναισθημάτων, αλλά εξακολουθούμε όταν ερωτευόμαστε να στέλνουμε καρδούλες όπως έκανε και ο αρχαίος Έλληνας πριν από 3000 χρόνια που πίστευε αυτό, όπως και ότι το ήπαρ δηλαδή το συκώτι ήταν το κέντρο της σεξουαλικής επιθυμίας. Το ίδιο λάθος κάνουμε και με την ψυχή και το πνεύμα και το εξηγώ γιατί. Αν κάποιος κάνει μια παγκόσμια έρευνα για το ποιοι ήταν οι αρχέγονοι Θεοί, δηλαδή τι είδους ήταν οι Θεοί που πρωτολάτρεψε ο αρχέγονος άνθρωπος, θα δει με έκπληξη πως σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου ήταν ο Θεός του Ανέμου. Εδώ στην Ελλάδα γνωρίσαμε τον Αίολο μέσα από την Οδύσσεια όταν πλέον ήταν σε παρακμή. Προφανώς όμως αυτός θα πρέπει να ήταν το πρότυπο των Ολύμπιων αφού ο Αίολος ζούσε με τα δώδεκα παιδιά του, έξι γιους και έξι κόρες όπως δηλαδή και η σύνθεση του Ολύμπου. Στην Αίγυπτο ήταν ο Τυφώνας που μάλιστα λεγόταν πως η δύναμη του, η πνοή του ανέμου, οφειλόταν στο ότι αυτός μάζευε τις τελευταίες πνοές των ανθρώπων που πέθαιναν. Γιατί λοιπόν οι αρχέγονοι θεοί ήταν θεοί του ανέμου, και γιατί αυτό έχει σχέση με την ψυχή και το πνεύμα; Γιατί ο πρωτόγονος άνθρωπος έφτιαξε τον Θεό του σύμφωνα με τα ανθρώπινα πρότυπα. Στο ετυμολογικό λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής J.B. Hofmann για το λήμμα ψύχω (το ρήμα) θα διαβάσουμε: Ψύχω “πνέω, φυσώ, κάνω κάτι ψυχρό κτλ. Για το πνεύμα διαβάζουμε: πνεύμα, το “πνοή, φύσημα ανέμου, αναπνοή, ψυχή”. Και οι δύο λοιπόν λέξεις που εκφράζουν το θεϊκό μέσα μας σημαίνουν αναπνοή. Βάλτε λοιπόν για λίγο τον εαυτό σας στην θέση κάποιου που έζησε τα χρόνια που δόθηκαν αυτές οι ονομασίες και τα νοήματα. Βλέπει ένα παιδί να γεννιέται άπνοο, και με την πρώτη αναπνοή, δηλαδή αναρρόφηση αέρα, αρχίζει να ζει. Η ζωή του διαρκεί όσο και η αναπνοή του. Η αναπνοή ήταν και είναι ακόμα το πιο προφανές σημάδι ζωής. Τι καταλάβαινε δηλαδή ο πρωτόγονος άνθρωπος; Ότι η ζωή του εξαρτάται από τον αέρα που αναπνέει δηλαδή από το πνεύμα την πνοή ή ψυχή της ανώτερης ζωοποιού δύναμης του Θεού Ανέμου. Ο Άνεμος μας δανείζει την ψυχή του (πνοή ή πνεύμα) για όσο ζούμε αλλά του την επιστρέφουμε με την τελευταία πνοή μας. Αυτό έκανε ο Τυφώνας στην Αίγυπτο και γιαυτό ο αέρας του ήταν καταστροφικός γιατί καταστροφικός είναι ο θάνατος σε αντίθεση με την πρώτη πνοή της γέννησης που ήταν ο Έρωτας ο πρωτότοκος Έλληνας Θεός. Θα επανέλθουμε με τον μύθο της γέννησης του γιου του Ανέμου του Θεού Έρωτα.